Golden Genius Garden

႔ ေျပာခဲ့တယ္။ ဒါဟာ
ကြၽန္ေတာ့္လိုေက်ာင္းသားေတြကို ကြၽန္ေတာ္ေဟာေျပာခြင့္ရေစတယ္လို႔
ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္... က်႐ႈံးသူေတြထဲမွာ ကြၽန္ေတာ္အေကာင္းဆံုး
လုပ္ႏိုင္ခဲ့လို႔ပါပဲ။

But I also want to be recognized as the guy who got Steve Ballmer to
drop out of business school. I’m a bad influence. That’s why I was
invited to speak at your graduation. If I had spoken at your
orientation, fewer of you might be here today.

ဒါေပမယ့္ အားလံုးကို ကြၽန္ေတာ္အသိေပးရဦးမယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ေၾကာင့္ Steve
Ballmer (ေဆာ့ဝဲလ္ကုမၸဏီမန္ေနဂ်ာ)လည္း ဟားဗတ္စီးပြါးေရးေက်ာင္းကေန
ေက်ာင္းရပ္နားခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ဟာ ၾသဇာဆိုးလႊမ္းႏိုင္သူျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ ဘဲြ႔ႏွင္းသဘင္အခမ္းအနားမွာ ေဟာေျပာဖို႔
ကြၽန္ေတာ္ဖိတ္ၾကားခံရတယ္။ တကယ္လို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ေက်ာင္းဖြင့္ပဲြ
အခမ္းအနားမွာသာ ကြၽန္ေတာ္ေဟာေျပာခြင့္ရခဲ့ရင္ ဒီေန႔ထိႀကံ့ႀကံ့ခံၿပီး
ဒီေနရာမွာ ဘဲြ႔ယူမဲ့့ေက်ာင္းသားေတြ ဒီထက္နည္းပါလိမ့္မယ္။

Harvard was just a phenomenal experience for me. Academic life was
fascinating. I used to sit in on lots of classes I hadn’t even signed
up for. And dorm life was terrific. I lived up at Radcliffe, in
Currier House. There were always lots of people in my dorm room late
at night discussing things, because everyone knew I didn’t worry about
getting up in the morning. That’s how I came to be the leader of the
anti-social group. We clung to each other as a way of validating our
rejection of all those social people.

ဟားဗတ္မွာပညာသင္ၾကားခဲ့ရတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳက ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ ထူးျခားတဲ့
အေတြ႔အႀကံဳျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းဝင္းအတြင္းပညာေရးက
အရမ္းစိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ေရြးမထားတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြကို
ကြၽန္ေတာ္အၿမဲ သြားနားေထာင္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းဝင္းျပင္ပ ေနထိုင္ေရးကလည္း
အရမ္းမိုက္တယ္။ Radcliffeမွာ ကြၽန္ေတာ္လြတ္လြတ္လပ္လပ္
ေနခ်င္သလိုေနခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ့္အခန္းမွာ ညနက္သန္းေခါင္ယံအထိ ကိစၥဝိစၥေတြ
ေဆြးေႏြးၾကသူေတြ မျပတ္ခဲ့ဘူး။ ေနာက္တစ္ေန႔မနက္မွာ မနက္ေစာေစာထဖို႔
ကြၽန္ေတာ္ဘယ္ေတာ့မွ မစဥ္းစားခဲ့ဘူးဆိုတာ သူတို႔သိလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ
ကြၽန္ေတာ္က ေက်ာင္းမွာလူမႈေရးေခါင္းပါးတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕
အဖဲြ႔ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတူတကြ ဖက္တြယ္ေနထိုင္ၾကၿပီး
လူမႈဆက္ဆံေရးေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္အလုပ္ကိုပဲ
လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။

Radcliffe was a great place to live. There were more women up there,
and most of the guys were science-math types. That combination offered
me the best odds, if you know what I mean. This is where I learned the
sad lesson that improving your odds doesn’t guarantee success.

Radcliffeက ေနထိုင္လို႔ေကာင္းတဲ့ ေနရာေလးပါ။ အဲဒီေနရာမွာ မိန္းကေလးေတြက
ေယာက္်ားေလးေတြထက္ မ်ားတယ္။ ေယာက္်ားေလးအမ်ားစုကလည္း
သိပၸံပညာရပ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြျဖစ္တယ္။ ဒီလိုအေျခအေနက
ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ အခြင့္အေရးေတြ အမ်ားႀကီးဖန္တီးေပးခဲ့တယ္။
ကြၽန္ေတာ္ေျပာတာကို ခင္ဗ်ားတို႔နားလည္ခဲ့ရင္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္
ႏွေျမာစရာေကာင္းတာက အဲဒီေနရာမွာ လူ႔ဘဝရဲ႕ ဝမ္းနည္းျခင္းသင္ခန္းစာကို
ကြၽန္ေတာ္သင္ယူခဲ့ရတယ္။ "အခြင့္အေရးေကာင္းတိုင္း
သင္ေအာင္ျမင္လိမ့္မယ္လို႔ တထစ္ခ်ေျပာလို႔ မရဘူး"

One of my biggest memories of Harvard came in January 1975, when I
made a call from Currier House to a company in Albuquerque that had
begun making the world’s first personal computers. I offered to sell
them software.

ဟားဗတ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ေမ့မရတဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုက (၁၉၇၅)ခုႏွစ္
ဇန္နဝါရီလမွာျဖစ္ပြါးခဲ့တယ္။ အဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္အေဆာင္ခန္းထဲကေနၿပီး
Albuquerqueမွာရွိတဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုဆီ ကြၽန္ေတာ္ဖုန္းဆက္ေနခဲ့တယ္။
အဲဒီကုမၸဏီက ကမာၻ႔ပထမဦးဆံုး ကိုယ္ပိုင္ကြန္ျပဴတာတစ္လံုးကို ထီထြင္ေနတဲ့
ကုမၸဏီျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ေဆာ့ဝဲလ္ေတြ သူတို႔ကိုေရာင္းဖို႔
ကြၽန္ေတာ္စိတ္ကူးထားတယ္။

I worried that they would realize I was just a student in a dorm and
hang up on me. Instead they said: "We’re not quite ready, come see us
in a month," which was a good thing, because we hadn’t written the
software yet. From that moment, I worked day and night on this little
extra credit project that marked the end of my college education and
the beginning of a remarkable journey with Microsoft.

ကြၽန္ေတာ္ဟာ အေဆာင္ေနေက်ာင္းသားတစ္ဦးဆိုတာကို သူတို႔သိသြားၿပီး
ဖုန္းခ်လိုက္မွာကို ကြၽန္ေတာ္အရမ္းစိုးရိမ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က
"ကြၽန္ေတာ္တို႔အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးဘူး။ တစ္လေနၿပီးမွ
ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ျပန္ဆက္သြယ္ပါ"လို႔ ေျပာခဲ့တယ္။ ဒါဟာ
သတင္းေကာင္းတစ္ခုပါ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေဆာ့ဝဲလ္ကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔ေရးလို႔ မၿပီးေသးလို႔႔ပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး
ေက်ာင္းျပင္ပအလုပ္ေလးတစ္ခုနဲ႔ ေန႔ေနညည ကြၽန္ေတာ္အလုပ္လုပ္ခဲ့တယ္။
အဲဒီအတြက္နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕ေက်ာင္းသားဘဝကို ရပ္စဲခဲ့ၿပီး
ေဆာ့ဝဲလ္ကုမၸဏီဆီလွမ္းတဲ့ မညီညာတဲ့ခရီးကိုစခဲ့တယ္။

What I remember above all about Harvard was being in the midst of so
much energy and intelligence. It could be exhilarating, intimidating,
sometimes even discouraging, but always challenging. It was an amazing
privilege – and though I left early, I was transformed by my years at
Harvard, the friendships I made, and the ideas I worked on.

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဟားဗတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကြၽန္ေတာ့္မွတ္ဥာဏ္ထဲမွာ အားအင္နဲ႔
အသိဥာဏ္ေတြျပည့္ဝေစခဲ့တယ္။ ဟားဗတ္မွာေနထိုင္ရတဲ့ဘဝက
လူေတြကိုေပ်ာ္ရႊင္ေစသလို စိတ္ဖိအားေတြလည္း ခံစားေစခဲ့တယ္။ တစ္ခါတေလ
စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ့ေစေပမယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြ အၿမဲျပည့္ဝေစခဲ့တယ္။
ဟားဗတ္မွာေနရတဲ့ဘဝက အထူးအခြင့္အေရးပဲ.... ကြၽန္ေတာ္ကေစာၿပီး
ခဲြထြက္သြားခဲ့ေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ ကြၽန္ေတာ္ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳ၊
ခင္မင္ရင္းႏွီးခဲ့တဲ့ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း၊ ဒီေနရာမွာ ေတြးေတာႀကံဆခဲ့တာေတြက
ကြၽန္ေတာ့္ကိုလံုးဝ ေျပာင္းလဲေစခဲ့တယ္။

But taking a serious look back … I do have one big regret.

ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္မွာ အတိတ္ကို ေသခ်ာျပန္စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ရင္
ကြၽန္ေတာ့္ကို ေနာင္တႀကီးႀကီးမားမား ရေစတဲ့ အရာတစ္ခုရွိခဲ့တယ္။

I left Harvard with no real awareness of the awful inequities in the
world – the appalling disparities of health, and wealth, and
opportunity that condemn millions of people to lives of despair.

ဟားဗတ္ကို ကြၽန္ေတာ္ထြက္ခြါခဲ့တုန္းက ဒီေလာကႀကီး လံုးဝမတရားဘူးဆိုတာကို
ကြၽန္ေတာ္မသိခဲ့ဘူး။ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈနဲ႔
အခြင့္အေရးေတြရဲ႕ မညီမွ်ျခင္းက ေၾကာက္ခမန္းလိလိပါပဲ။ အဲဒီအရာေတြက
လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့တဲ့ ဘဝေရာက္ေအာင္
တြန္းပို႔ႏိုင္ခဲ့တယ္။

I learned a lot here at Harvard about new ideas in economics and
politics. I got great exposure to the advances being made in the
sciences.

ဟားဗတ္မွာ စီးပြါးေရးဆိုင္ရာ၊ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚေတြ
ကြၽန္ေတာ္အမ်ားႀကီး သင္ယူခဲ့တယ္။ သိပၸံနည္းပညာရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္နားလည္ခဲ့တယ္။

But humanity’s greatest advances are not in its discoveries – but in
how those discoveries are applied to reduce inequity. Whether through
democracy, strong public education, quality health care, or broad
economic opportunity – reducing inequity is the highest human
achievement.

ဒါေပမယ့္ လူသားေတြရဲ႕ အႀကီးမားဆံုးတိုးတက္မႈက ဒီပညာရပ္ေတြကို
ရွာေဖြႏုိင္ခဲ့လို႔မဟုတ္ဘူး။ ဒီအရာေတြက လူသားေတြရဲ႕ မညီမွ်မႈေတြကို
ေလ်ာ့နည္းေအာင္ အကူအညီေပးႏိုင္လို႔ျဖစ္တယ္။ ဘယ္လိုနည္းမ်ဳိးျဖစ္ျဖစ္ --
ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ၊ ျပည့္ဝတဲ့ပညာေရး၊ အရည္အခ်င္းစစ္မီတဲ့ က်န္းမာေရး၊
ၿပီးေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ စီးပြါးေရးအခြင့္အေရး စတာေတြက
မညီမွ်မႈေတြကို ေလ်ာ့နည္းေစတဲ့ လူသားေတြရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္။

I left campus knowing little about the millions of young people
cheated out of educational opportunities here in this country. And I
knew nothing about the millions of people living in unspeakable
poverty and disease in developing countries.

ေက်ာင္းဝင္းကေန ကြၽန္ေတာ္ခဲြထြက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ဒီႏိုင္ငံမွာ ပညာသင္ဖို႔
အခြင့္အလမ္းနည္းတဲ့ လူငယ္ေတြ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို
ကြၽန္ေတာ္လံုးဝမသိခဲ့ဘူး။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ လူေတြဟာ
ထုတ္ေဖာ္ေျပာမျပႏိုင္တဲ့ ဆင္းရဲမဲြေတမႈနဲ႔ ေရာဂါဘယေတြၾကားမွာ
ရွင္သန္ေနရတယ္ဆိုတာကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္မသိခဲ့ဘူး။

It took me decades to find out.

ဆယ္စုႏွစ္ၾကာမွ ဒီအရာေတြကို ကြၽန္ေတာ္သိရွိ နားလည္ခဲ့ရတယ္။

You graduates came to Harvard at a different time. You know more about
the world’s inequities than the classes that came before. In your
years here, I hope you’ve had a chance to think about how – in this
age of accelerating technology – we can finally take on these
inequities, and we can solve them.

ဒီေန႔မွာေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ
ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ကြၽန္ေတာ္က မတူတဲ့ေခတ္ကာလမွာ ဟားဗတ္ကိုေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။
ခင္ဗ်ားတို႔က အရင္ေက်ာင္းသားေတြထက္ ေလာကႀကီးရဲ႕မတရား၊ မညီမွ်တာေတြကို
ပိုနားလည္ၾကလိမ့္မယ္။ ဟားဗတ္မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ ပညာသင္ၾကားဆဲကာလမွာ
ကိစၥတစ္ရပ္ကို ခင္ဗ်ားတို႔ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကမယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ေမွ်ာ္လင့္တယ္။
အဲဒီအရာက ေခတ္သစ္နည္းပညာေတြနဲ႔ အလွ်င္အျမန္ တိုးတက္ေနတဲ့ေခတ္မွာ
ဒီလိုမညီမွ်မႈေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လိုရင္ဆိုင္မလဲ? ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲ
ဆိုတာပဲျဖစ္တယ္။

Imagine, just for the sake of discussion, that you had a few hours a
week and a few dollars a month to donate to a cause – and you wanted
to spend that time and money where it would have the greatest impact
in saving and improving lives. Where would you spend it?

ေဆြးေႏြးရလြယ္ကူေအာင္ ဒီလိုစိတ္ကူးၾကည့္ရေအာင္ .... တကယ္လို႔
အပတ္စဥ္တိုင္း ခင္ဗ်ားရဲ႕ အခ်ိန္အနည္းငယ္နဲ႔ လစဥ္လတိုင္း
ေငြတခ်ဳိ႕ကိုခင္ဗ်ားလွဴတန္းမယ္။ ဒီအခ်ိန္၊ ဒီေငြေတြကို လူမႈကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔
ေျပာင္းလဲတိုးတက္ေရး အေထာက္အကူအျပဳဆံုး ေနရာမွာသံုးဖို႔
ခင္ဗ်ားေမွ်ာ္လင့္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုေနရာမ်ဳိးကို ခင္ဗ်ားေရြးခ်ယ္မလဲ?

For Melinda and for me, the challenge is the same: how can we do the
most good for the greatest number with the resources we have.

Melinda (ဘီလ္ဂိတ္ရဲ႕ဇနီး)နဲ႔ကြၽန္ေတာ္လည္း ဒီလိုျပႆနာကို
ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ပစၥည္းဥစၥာေတြကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘယ္လိုလုပ္မွ ပိုအေထာက္အကူျပဳႏိုင္မလဲ?

During our discussions on this question, Melinda and I read an article
about the millions of children who were dying every year in poor
countries from diseases that we had long ago made harmless in this
country. Measles, malaria, pneumonia, hepatitis B, yellow fever. One
disease I had never even heard of, rotavirus, was killing half a
million kids each year – none of them in the United States.

ဒီျပႆာနာကို ေဆြးေႏြးေနတဲ့အေတာအတြင္း Melindaနဲ႔ကြၽန္ေတာ္
ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကို ဖတ္မိတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးက ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံေတြက
ကေလးငယ္ေတြဟာ အေမရိကန္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြထဲက
အႏၱရာယ္မရွိႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ေရာဂါေတြနဲ႔
ႏွစ္စဥ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးေနၾကတယ္။ ဝက္သက္ေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊
အဆုတ္ေရာဂါ၊ အသဲေရာင္ေရာဂါ၊ အသားဝါေရာဂါနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္လံုးဝ
မၾကားခဲ့ဖူးတဲ့ လွည့္ပတ္ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ကေလးငယ္(၅)သိန္းေလာက္က
ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးေနရတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ေသဆံုးမႈလံုးဝမရွိခဲ့ဘူး။

We were shocked. We had just assumed that if millions of children were
dying and they could be saved, the world would make it a priority to
discover and deliver the medicines to save them. But it did not. For
under a dollar, there were interventions that could save lives that
just weren’t being delivered.

ကြၽန္ေတာ္တို႔ အရမ္းတုန္လႈပ္သြားခဲ့တယ္။ ကေလးငယ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာက
ေသမင္းလက္က လြတ္ဖို႔ရုန္းကန္ေနၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ ကယ္တင္ႏိုင္သူေတြျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကိုကယ္တင္ဖို႔ ကမာၻႀကီးက ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔
ကြၽန္ေတာ္တို႔ထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ထင္သလိုမျဖစ္ခဲ့ဘူး။ (၁)ေဒၚလာ
တန္ဖိုးေတာင္မရွိတဲ့ အသက္ကယ္ေဆးေတြကို သူတို႔လက္ထဲအေရာက္
မပို႔ႏိုင္ခဲ့ၾကဘူး။

If you believe that every life has equal value, it’s revolting to
learn that some lives are seen as worth saving and others are not. We
said to ourselves: "This can’t be true. But if it is true, it deserves
to be the priority of our giving."

တကယ္လို႔ သက္ရွိတိုင္းညီမွ်တယ္လို႔ ခင္ဗ်ားယံုၾကည္တယ္ဆိုရင္
တခ်ဳိ႕သက္ရွိေတြ ကယ္တင္ခံေနရခ်ိန္မွာ တခ်ဳိ႕သက္ရွိေတြ
လက္လြတ္ဆံုး႐ႈံးခံေနရတယ္ဆိုတာကို ခင္ဗ်ားဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ
လက္ခံႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူး။ "ဒါဟာမျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ တကယ္ျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာင္
ဒါဟာကြၽန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားလုပ္ကိုင္ရမဲ့ ဦးစားေပးအရာျဖစ္တယ္"လို႔
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေျပာမိတယ္။

So we began our work in the same way anyone here would begin it. We
asked: "How could the world let these children die?"

ဒါေၾကာင့္ လူတိုင္းသိနားလည္ႏိုင္တဲ့လုပ္ရပ္နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔
အလုပ္စလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ "ကေလးငယ္ေတြ ေသသြားမွာကို ေလာကႀကီးက ဒီအတိုင္း
လက္ပိုက္ၾကည့္ေနေတာ့မလား?" လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေမးခဲ့တယ္။

The answer is simple, and harsh. The market did not reward saving the
lives of these children, and governments did not subsidize it. So the
children died because their mothers and their fathers had no power in
the market and no voice in the system.

အေျဖက အရမ္းရိုးရွင္းသလို အရမ္းလည္းစူးဝါးေစခဲ့တယ္။
စီးပြါးေရးေစ်းကြက္မွာ ကေလးငယ္ေတြကို ကယ္တင္တဲ့အလုပ္က အက်ဳိးအျမတ္ရတဲ့
အလုပ္မဟုတ္ခဲ့ဘူး။ အစိုးရကလည္း ေထာက္ပံ့ေၾကးေတြ ပံ့ပိုးမွာမဟုတ္ဘူး။
ဒီကေလးငယ္ေတြ ေသဆံုးရတာကလည္း သူ႔မိဘေတြက စီးပြါးေရးနယ္ပယ္မွာ
ေနရာမရွိလို႔၊ ႏိုင္ငံေရးမွာ အသံထြက္ႏိုင္ေလာက္တဲ့
အင္အားမရွိလို႔ျဖစ္တယ္။

But you and I have both.

ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားနဲ႔ကြၽန္ေတာ္က စီးပြါးေရးမွာေရာ ႏိုင္ငံေရးမွာပါ အင္အားရွိတယ္။

We can make market forces work better for the poor if we can develop a
more creative capitalism – if we can stretch the reach of market
forces so that more people can make a profit, or at least make a
living, serving people who are suffering from the worst inequities. We
also can press governments around the world to spend taxpayer money in
ways that better reflect the values of the people who pay the taxes.

ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဒီထက္ေကာင္းတဲ့ေစ်းကြက္နဲ႔ ဆင္းရဲသားေတြအတြက္
အလုပ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အရင္းရွင္စနစ္ကို
ဒီထက္ပိုထီထြင္ဖန္ဆင္းႏိုင္ခဲ့ရင္ - ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔ေျပာင္းလဲႏိုင္ခဲ့ရင္၊ လူအမ်ားကို အက်ဳိးအျမတ္ရေစခဲ့ရင္
ဒါမွမဟုတ္ အနည္းဆံုးေတာ့ စားဝတ္ေနေရးဖူလံုေစခဲ့ရင္
ဒါဟာဆိုးဝါးတဲ့မညီမွ်ျခင္းၾကားမွာ ရွင္သန္ေနသူေတြကို ကူညီရာေရာက္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ကမာၻေပၚကအစိုးရေတြကို သူတို႔ေကာက္ခံထားတဲ့
အခြန္ေငြေတြကို အခြန္ေဆာင္ထားတဲ့သူေတြ ပိုအက်ဳိးရွိေစတဲ့ေနရာမွာ
အသံုးျပဳဖို႔ ဖိအားေပးေတာင္းဆိုႏိုင္တယ္။

If we can find approaches that meet the needs of the poor in ways that
generate profits for business and votes for politicians, we will have
found a sustainable way to reduce inequity in the world. This task is
open-ended. It can never be finished. But a conscious effort to answer
this challenge will change the world.

တကယ္လို႔ ဒီလိုနည္းကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ရွာႏိုင္ခဲ့ရင္ ဆင္းရဲသားေတြကို
ကူညီႏိုင္တဲ့အျပင္ စီးပြါးေရးသမားေတြကိုလည္း အက်ဳိးအျမတ္ရေစႏိုင္တယ္။
ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအတြက္ မဲဆႏၵေတြရေစႏိုင္တယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က
ကမာၻေပၚမွာရွိတဲ့ မညီမွ်မႈေတြကို ဆက္လက္ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္တဲ့ လမ္းစဥ္တစ္ခုကို
ရွာေဖြေတြ႔ရွိသြားမယ္။ ဒီလိုလုပ္ငန္းစဥ္က အဆံုးရွိႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။
အရာအားလံုးကို ၿပီးျပည့္စံုႏိုင္မွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ျပည့္ဝတဲ့သိစိတ္နဲ႔
ဒီျပႆနာေတြကို ႀကိဳးပမ္းေျဖရွင္းခဲ့ရင္ ကမာၻႀကီးကိုပါ
ေျပာင္းလဲေစႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

I am optimistic that we can do this, but I talk to skeptics who claim
there is no hope. They say: "Inequity has been with us since the
beginning, and will be with us till the end – because people just …
don’t … care." I completely disagree.

ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္က အေကာင္းျမင္သူျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ၿပီး သံသယ မကင္းသူေတြနဲ႔လည္း ကြၽန္ေတာ္ဆံုခဲ့ဖူးတယ္။
"မညီမွ်ျခင္းက လူသားရယ္လို႔ျဖစ္လာတဲ့ ကမာၻဦးေန႔ကတည္းက ရွိခဲ့တယ္။
လူသားေတြေသဆံုးတဲ့ ကမာၻ႔ေနာက္ဆံုးရက္အထိ ရွိေနဦးမွာပဲ။
ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လူသားေတြက ဒီကိစၥကို နည္းနည္းမွ
ဂရုမစိုက္ခဲ့လို႔ျဖစ္တယ္"လို႔ သူတို႔ေျပာတယ္။ ဒီလိုအျမင္ကို
ကြၽန္ေတာ္လံုးဝ သေဘာမတူႏိုင္ဘူး။

I believe we have more caring than we know what to do with.

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဂရုမစိုက္တာမဟုတ္ဘဲ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔မသိလို႔ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္ယံုၾကည္တယ္။

All of us here in this Yard, at one time or another, have seen human
tragedies that broke our hearts, and yet we did nothing – not because
we didn’t care, but because we didn’t know what to do. If we had known
how to help, we would have acted.

အခု ဒီေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိေနသူေတြအားလံုးလည္း တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ
လူသားေတြရဲ႕အျဖစ္ဆိုးေတြကိုၾကည့္ၿပီး ပူေဆြးဝမ္းနည္းၾကမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဘာမွမလုပ္ခဲ့ဘူး။ ဒါဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔
ဂရုမစိုက္လို႔မဟုတ္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာလုပ္ရမယ္၊
ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာကို မသိလို႔ျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ဘယ္လိုလုပ္မွ
အက်ဳိးရွိမယ္ဆိုတာကုိ ကြၽန္ေတာ္တို႔သိခဲ့ရင္
ကြၽန္ေတာ္တို႔ေဆာင္ရြက္ၾကမွာပဲ။

The barrier to change is not too little caring; it is too much complexity.

ကမာၻႀကီးကိုေျပာင္းလဲဖို႔ တားဆီးထားတဲ့ အတားအဆီးတံတိုင္းက
လူေတြရဲ႕လ်စ္လ်ဴရွဴမႈ မဟုတ္ဘူး။ ဒီကမာၻႀကီးက ရႈပ္ေထြးလြန္းလို႔ျဖစ္တယ္။

To turn caring into action, we need to see a problem, see a solution,
and see the impact. But complexity blocks all three steps.

ဂရုစိုက္မႈေတြက လုပ္ေဆာင္မႈအသြင္ေျပာင္းေအာင္ ျပႆနာကိစၥရပ္ကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔ အရင္ရွာေဖြမယ္၊ ေျဖရွင္းဖို႔ နည္းလမ္းေတြရွာမယ္၊
ေနာက္က်ဳိးဆက္ေတြကုိ ခန္႔မွန္းမယ္။ ဒါေပမယ့္
ကမာၻႀကီးရဲ႕ရႈပ္ေထြးမႈေၾကာင့္ ဒီလိုအဆင့္ေတြ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ေတာင္
ကြၽန္ေတာ္တို႔ခက္ခဲခဲ့တယ္။

Even with the advent of the Internet and 24-hour news, it is still a
complex enterprise to get people to truly see the problems. When an
airplane crashes, officials immediately call a press conference. They
promise to investigate, determine the cause, and prevent similar
crashes in the future.

အင္တာနက္နဲ႔ (၂၄)နာရီလံုး တိုက္ရိုက္ထုတ္လႊင့္တဲ့ သတင္းဌာနေတြရွိေပမယ့္
ျပႆနာရင္းျမစ္ကို လူေတြ အမွန္တကယ္သတိထားႏိုင္ေအာင္
လုပ္ႏိုင္ဖို႔ခဲယဥ္းခဲ့တယ္။ ေလယာဥ္တစ္စင္း ပ်က္က်တဲ့အခ်ိန္ အႀကီးအကဲေတြက
ခ်က္ခ်င္းေဆြးေႏြးပဲြတစ္ရပ္ က်င္းပတယ္။ ေလယာဥ္ပ်က္က်တာကို
သူတို႔စစ္ေဆးမယ္၊ အေၾကာင္းရင္း စိစစ္မယ္၊ ေနာက္ေနာင္မျဖစ္ပြါးေအာင္
တားဆီးမယ္လို႔ ဂတိေပးၾကတယ္။

But if the officials were brutally honest, they would say: "Of all the
people in the world who died today from preventable causes, one half
of one percent of them were on this plane. We’re determined to do
everything possible to solve the problem that took the lives of the
one half of one percent."

တကယ္လို႔ အဲဒီအႀကီးအကဲေတြက အမွန္ေျပာရဲတယ္ဆိုရင္ သူတို႔က "ဒီကေန႔
ကမာၻေပၚမွာရွိတဲ့ ကာကြယ္တားဆီးလို႔ရတဲ့ ေသဆံုးမႈေတြထဲမွာ (ဝ.၅%)က
ေလယာဥ္ပ်က္က်တဲ့ထဲ ပါသြားခဲ့တယ္။ ဒီ(ဝ.၅%)ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔ႀကိဳးပမ္းၿပီး ေဖာ္ထုတ္ပါမယ္" လို႔ ေျပာပါလိမ့္မယ္။

The bigger problem is not the plane crash, but the millions of
preventable deaths.

ဒါေပမယ့္ ပိုအေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က ေလယာဥ္ပ်က္က်တဲ့ ျပႆနာမဟုတ္ဘဲ
သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီးမွာကို ကာကြယ္တားဆီးလို႔ရတဲ့
အခ်က္ပဲျဖစ္တယ္။

We don’t read much about these deaths. The media covers what’s new –
and millions of people dying is nothing new. So it stays in the
background, where it’s easier to ignore. But even when we do see it or
read about it, it’s difficult to keep our eyes on the problem. It’s
hard to look at suffering if the situation is so complex that we don’t
know how to help. And so we look away.

ဘာေၾကာင့္ ေသဆံုးၾကရတယ္ဆိုတာကိုသိဖို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ
အခြင့္အေရးနည္းခဲ့တယ္။ သတင္းဌာနေတြက သတင္းေၾကညာတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ
ေသဆံုးၾကရမဲ့အျဖစ္က သတင္းမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လို႔ သတင္းဌာနေတြက မေၾကညာခဲ့ရင္
ဒီျပႆနာက အလြယ္တကူ လ်စ္လ်ဴရွဴခံရတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔က
ဒီျပႆနာကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ႀကံဳတယ္ ဒါမွမဟုတ္ သတင္းေတြကို
ဖတ္ရူမိၾကတဲ့အခါ ဆက္ၾကည့္ႏိုင္စြမ္း မရွိခဲ့ၾကဘူး။ တစ္ျခားလူ
ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေနတာကို မၾကည့္ရက္ခဲ့ၾကဘူး။ ေနာက္ၿပီး
ျပႆနာရႈပ္ေထြးလြန္းတာေၾကာင့္ သူတို႔ကိုဘယ္လို ကူညီရမယ္ဆိုတာကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔လံုးဝ မသိခဲ့ဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔
မ်က္ႏွာလဲႊလိုက္ၾကတယ္။

If we can really see a problem, which is the first step, we come to
the second step: cutting through the complexity to find a solution.

ျပႆနာအရင္းအျမစ္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔တကယ္သိခဲ့ရင္ ပထမေျခလွမ္းစမယ္၊
ေနာက္ဒုတိယေျခလွမ္း ဆက္မယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ရႈပ္ေထြးတဲ့ ျပႆနာၾကားက
ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့နည္းကို ရွာေဖြၾကမယ္။

Finding solutions is essential if we want to make the most of our
caring. If we have clear and proven answers anytime an organization or
individual asks "How can I help?," then we can get action – and we can
make sure that none of the caring in the world is wasted. But
complexity makes it hard to mark a path of action for everyone who
cares — and that makes it hard for their caring to matter.

တကယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဂရုစိုက္မႈေတြ အေကာင္အထည္ေပၚေအာင္
ကြၽန္ေတာ္တို႔က ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့နည္းကို မရမကရွာေဖြရမယ္။ တကယ္လို႔
ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ရွင္းလင္းျပတ္သားၿပီး သက္ေသျပႏိုင္တဲ့
အေျဖတစ္ခုရွိခဲ့ရင္ တျခားအဖဲြ႔အစည္းကျဖစ္ျဖစ္၊ လူတစ္ေယာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္
သံသယအေမးနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တု႔ိကို "ဘယ္လို အကူအညီေပးရမလဲ?"လို႔ေမးတဲ့အခါ
ကြၽန္ေတာ္တို႔လုပ္ငန္းစလုိ႔ ရပါၿပီ။ ကမာၻေပၚမွာရွိတဲ့
လူေတြရဲ႕ဂရုစိုက္မႈေတြ အလာဟသမျဖစ္ေစဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အာမခံလို႔ရၿပီ။
ဒါေပမယ့္ ကမာၻႀကီးရဲ႕ရႈပ္ေထြးျခင္းက ေမတၱာ၊ ကရုဏာရွိသူတိုင္း
အက်ဳိးရွိရွိလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ကို ခဲယဥ္းေစခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္
လူသားေတြရဲ႕ ဂရုစိုက္မႈေတြ တစ္ျခားလူအေပၚ ထိေရာက္ဖို႔ဆိုတာ ခက္ခဲခဲ့တယ္။

Cutting through complexity to find a solution runs through four
predictable stages: determine a goal, find the highest-leverage
approach, discover the ideal technology for that approach, and in the
meantime, make the smartest application of the technology that you
already have — whether it’s something sophisticated, like a drug, or
something simpler, like a bednet.

ရႈပ္ေထြးမႈၾကားထဲက ေျဖရွင္းနည္းရွာေတြ႔ဖို႔ အဆင့္ေလးဆင့္ကို
ျဖတ္သန္းရပါတယ္။ တိက်တဲ့ပန္းတိုင္နဲ႔ အက်ဳိးအရွိဆံုးလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို
ရွာမယ္၊ အဲဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီမယ့္ နည္းပညာေတြကုိ ထီထြင္မယ္၊
တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ အခုလက္ရွိနည္းပညာေတြကို ဥာဏ္နဲ႔ယွဥ္သံုးမယ္။
အဲဒီလက္ရွိနည္းပညာေတြက ရႈပ္ေထြးဆန္းျပားတဲ့ေဆးဝါးေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလို
အရိုးရွင္းဆံုးက ျခင္ေထာင္လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

The AIDS epidemic offers an example. The broad goal, of course, is to
end the disease. The highest-leverage approach is prevention. The
ideal technology would be a vaccine that gives lifetime immunity with
a single dose. So governments, drug companies, and foundations fund
vaccine research. But their work is likely to take more than a decade,
so in the meantime, we have to work with what we have in hand – and
the best prevention approach we have now is getting people to avoid
risky behavior.

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ကူးစက္ေရာဂါက ဥပမာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕
ရည္ရြယ္ခ်က္ပန္းတိုင္က ဒီေရာဂါဆိုးကို လံုးဝပေပ်ာက္ေအာင္
တိုက္ဖ်က္ဖို႔ျဖစ္တယ္။ အက်ဳိးအရွိဆံုး လုပ္ေဆာင္ခ်က္က ကာကြယ္တာျဖစ္တယ္။
အေကာင္းဆံုးနည္းပညာက တစ္ႀကိမ္ထိုးရံုနဲ႔ တစ္သက္ထိုးစရာ မလိုေတာ့တဲ့
ေဆးမ်ဳိးထီထြင္ရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရ၊ ေဆးကုမၸဏီ၊
ရံပုံေငြအဖဲြ႔အစည္းေတြက ေဆးရွာေဖြေရး သုေတသနကို ကူညီေထာက္ပံ့သင့္တယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီလိုရွာေဖြေရးက ၁ဝႏွစ္အတြင္းမွာေတာင္
ၿပီးဆံုးႏိုင္မွာမဟုတ္လို႔ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔က
လက္ရွိနည္းပညာေတြကိုပဲ အသံုးျပဳၾကရတယ္။ လက္ရွိအေကာင္းဆံုး၊ အထိေရာက္ဆံုး
ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့နည္းက အႏၱရာယ္က်ေရာက္ေစႏိုင္တဲ့ အျပဳအမႈေတြကို လူသားေတြ
ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ပဲျဖစ္တယ္။

Pursuing that goal starts the four-step cycle again. This is the
pattern. The crucial thing is to never stop thinking and working – and
never do what we did with malaria and tuberculosis in the 20th century
– which is to surrender to complexity and quit.

ရည္ရြယ္ခ်က္ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ဖို႔ ဒီအဆင့္ေလးဆင့္ကို လည္ပတ္သံုးရမယ္။
ဒါဟာ ပံုစံကြက္တစ္ခုပါ။ အဓိကအခ်က္က ေတြးေတာမႈ၊ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ
မရပ္နားဖို႔ပါပဲ။ (၂ဝ)ရာစုႏွစ္ကျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ ငွက္ဖ်ားနဲ႔ တီဘီေရာဂါ
အျဖစ္ဆိုးလိုမ်ဳိး ကြၽန္ေတာ္တို႔အမွားေတြ ထပ္မလုပ္သင့္ေတာ့ဘူး။
အဲဒီတုန္းက ရႈပ္ေထြးမႈေတြေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အ႐ႈံးေပး
စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရတယ္။

The final step – after seeing the problem and finding an approach – is
to measure the impact of your work and share your successes and
failures so that others learn from your efforts.

ျပႆနာရင္းျမစ္နဲ႔ ေျဖရွင္းနည္းကို ရွာေဖြသိရွိၿပီးတဲ့ေနာက္
ေနာက္ဆံုးအဆင့္က အလုပ္အေျခအေန ထိေရာက္မႈရွိမရွိကို ခန္႔မွန္းတာျဖစ္တယ္။
ကိုယ္ေတြ႔ႀကံဳရတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ၊ က်႐ႈံးမႈ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို
ေျပာဆိုေဝငွေပးျခင္းအားျဖင့္ တစ္ျခားလူေတြလည္း
ကိုယ့္ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈထဲကေန သင္ခန္းစာ ရယူႏိုင္ပါတယ္။

You have to have the statistics, of course. You have to be able to
show that a program is vaccinating millions more children. You have to
be able to show a decline in the number of children dying from these
diseases. This is essential not just to improve the program, but also
to help draw more investment from business and government.

တကယ္လည္း သင့္ဆီမွာ စာရင္းဇယားေတြ ရွိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ သင့္လုပ္ရပ္ေတြက
ကေလးငယ္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း
တစ္ျခားလူကို ျပသႏိုင္ရမယ္။ ေသဆံုးတဲ့ ကေလးအေရအတြက္
က်ဆင္းသြားေၾကာင္းလည္း တစ္ျခားသူေတြ သိသင့္ေစပါတယ္။ ဒါဟာ
အဓိကေသာ့ခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြဟာ လုပ္ငန္းတိုးတက္ေျပာင္းလဲဖို႔သာမက
စီးပြါးေရးနယ္ပယ္နဲ႔ အစိုးရဆီကေန ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြ ပိုရေစႏိုင္ပါတယ္။

But if you want to inspire people to participate, you have to show
more than numbers; you have to convey the human impact of the work –
so people can feel what saving a life means to the families affected.

ဒါေပမယ့္ ဒါနဲ႔တင္မလံုေလာက္ဘဲ သင့္လုပ္ရပ္ထဲ လူေတြပါဝင္ႏိုင္ေအာင္
သင္ဆဲြေဆာင္ခ်င္ခဲ့ရင္ ဒီထက္မ်ားတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြကို သင္ျပသႏိုင္ရမယ္။
လူေတြကို အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ လုပ္ရပ္ကို ျပႏိုင္ရမယ္။ ဒါမွ လူေတြက
အသက္တစ္ေခ်ာင္း ကယ္တင္ခံရတာဟာ ဒုကၡဆင္းရဲၾကားက မိသားစုအတြက္ ဘယ္ေလာက္
အဓိပၸါယ္ရွိတယ္ဆုိတာကို သိရွိခံစားႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။

I remember going to Davos some years back and sitting on a global
health panel that was discussing ways to save millions of lives.
Millions! Think of the thrill of saving just one person’s life – then
multiply that by millions. … Yet this was the most boring panel I’ve
ever been on – ever. So boring even I couldn’t bear it.

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က ဆြတ္စလန္ Davosမွာလုပ္တဲ့ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႔အစည္းရဲ႕
အစည္းအေဝးတစ္ခုကို ကြၽန္ေတာ္တက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ အစည္းအေဝးက
သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာအသက္ကို ဘယ္လို ကယ္တင္မလဲဆိုတာကို
ေဆြးေႏြးဖို႔ျဖစ္တယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာတဲ့! စဥ္းစားၾကည့္ပါ။
လူ႔အသက္တစ္ေခ်ာင္းကို ကယ္တင္ရံုနဲ႔ လူကို စိတ္လႈပ္ရွား ဝမ္းသာေစခဲ့ၿပီ။
အခုေတာ့ အဲဒီစိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို အဆသန္းေပါင္းနဲ႔ ေျမႇာက္ရမွာျဖစ္တယ္။
ဒါေပမယ့္ ကံမေကာင္းတာက ဒီအစည္းအေဝးဟာ ကြၽန္ေတာ္တက္ေရာက္ခဲ့ဖူးတဲ့
အစည္းအေဝးေတြထဲက ပ်င္းစရာအေကာင္းဆံုး အစည္းအေဝးျဖစ္ခဲ့တယ္။
ကြၽန္ေတာ္ဆက္ၿပီး သည္းခံနားေထာင္ႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္
ပ်င္းစရာေကာင္းခဲ့တယ္။

What made that experience especially striking was that I had just come
from an event where we were introducing version 13 of some piece of
software, and we had people jumping and shouting with excitement. I
love getting people excited about software – but why can’t we generate
even more excitement for saving lives?

အဲဒီအေတြ႔အႀကံဳကို ကြၽန္ေတာ္လြယ္လြယ္နဲ႔ ေမ့မရခဲ့ဘူး။
ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီအစည္းအေဝး မတိုင္ခင္မွာပဲ ေဆာ့ဝဲလ္တစ္ခုရဲ႕
version13ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ထုတ္လႊင့္ျဖန္႔ခ်ီႏိုင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ
လူေတြဟာ စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြၿပီး ေအာ္ဟစ္ခုန္ေပါက္ခဲ့ၾကတယ္။
ေဆာ့ဝဲလ္တစ္ခုေၾကာင့္ လူေတြတက္ၾကြၿပီး ဝမ္းသာပီတိျဖစ္တာကို
ကြၽန္ေတာ္သေဘာက်တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က လူ႔အသက္ေတြကယ္တင္ၿပီး
ဘာေၾကာင့္ လူေတြပိုလႈပ္ရွားတက္ၾကြလာေအာင္ မလုပ္ေဆာင္ခဲ့တာလဲ?

You can’t get people excited unless you can help them see and feel the
impact. And how you do that – is a complex question.

လူေတြ မ်က္ဝါးထင္ထင္ျမင္ေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ ခံစားမိေအာင္
မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္သေရြ႕ လူေတြ လႈပ္ရွားတက္ၾကြေအာင္ သင္လုပ္ႏိုင္မွာ
မဟုတ္ဘူး။ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရလဲ - ဒါဟာ လြယ္ကူတဲ့ အလုပ္တစ္ခုေတာ့
မဟုတ္ခဲ့ဘူး။

Still, I’m optimistic. Yes, inequity has been with us forever, but the
new tools we have to cut through complexity have not been with us
forever. They are new – they can help us make the most of our caring –
and that’s why the future can be different from the past.

အထက္ကအတိုင္းပဲ ဒီျပႆနာမွာ ကြၽန္ေတာ္ကအေကာင္းျမင္သူျဖစ္တယ္။ လူ႔သားေတြရဲ႕
မညီမွ်ျခင္းက ကမာၻဦးတစ္ေလွ်ာက္ ရွိေနခဲ့တယ္ဆိုတာ မမွားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္
ရႈပ္ေထြးတာကို လြယ္ကူေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းကိရိယာသစ္ေတြက
အခုမွေပၚလာတာပါ။ ဒီနည္းကိရိယာသစ္ေတြက လူသားေတြရဲ႕ စာနာစိတ္ကို
ပိုထိေရာက္၊ ပိုအက်ဳိးရွိေအာင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ကူညီေပးႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေတြက အနာဂတ္ကို အတိတ္နဲ႔ မတူေစတာပါပဲ။

The defining and ongoing innovations of this age – biotechnology, the
computer, the Internet – give us a chance we’ve never had before to
end extreme poverty and end death from preventable disease.

ဒီေခတ္ ဒီကာလမွာ မျပတ္ေျပာင္းလဲဆန္းသစ္ေနတဲ့ - ဇီဝနည္းပညာ၊ ကြန္ျပဴတာနဲ႔
အင္တာနက္ေတြက ဆိုးဝါးတဲ့ဆင္းရဲမဲြေတမႈနဲ႔ ကုသႏိုင္တဲ့ေရာဂါေၾကာင့္
ေသဆံုးရမဲ့အျဖစ္ကို တစ္စခန္းရပ္ဖို႔ ဘယ္တုန္းကမွ မရခဲ့ဖူးတဲ့
အခြင့္အေရးေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို ေပးေနခဲ့တယ္။

Sixty years ago, George Marshall came to this commencement and
announced a plan to assist the nations of post-war Europe. He said: "I
think one difficulty is that the problem is one of such enormous
complexity that the very mass of facts presented to the public by
press and radio make it exceedingly difficult for the man in the
street to reach a clear appraisement of the situation. It is virtually
impossible at this distance to grasp at all the real significance of
the situation."

လြန္ခဲ့တဲ့အႏွစ္(၆ဝ)က George Marshallလည္း ဟားဗတ္ဘဲြ႔ႏွင္းသဘင္ကို
တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး စစ္ၿပီးစ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီဖို႔
ေၾကညာခဲ့တယ္။ သူက "ခက္ခဲတဲ့အခ်က္က ဒီျပႆနာ ႐ႈပ္ေထြးလြန္းလို႔လို႔
ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။ သတင္းစာနဲ႔ သတင္းဌာနေတြက လူထုေတြကို အျဖစ္မွန္ေတြ
မျပတ္တင္ျပၾကတယ္။ ဒီအတြက္ သာမန္ျပည္သူလူထုေတြက လက္ရွိအေျခအေနကို
ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိဖို႔ ခက္ခဲခဲ့တယ္။ တကယ္တမ္းလည္း
အႀကိမ္ႀကိမ္ေၾကညာၿပီးသား လက္ရွိအေျခအေနရဲ႕ အျဖစ္မွန္ကို သံုးသပ္ဖို႔ဆိုတာ
ဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး"

Thirty years after Marshall made his address, as my class graduated
without me, technology was emerging that would make the world smaller,
more open, more visible, less distant.

Marshall ဒီလိုေဟာေျပာၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၃ဝ)အၾကာမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏွစ္က
ေက်ာင္းသားေတြ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့တယ္။ အဲဒီထဲမွာ ကြၽန္ေတာ္ မပါပါဘူး။
အဲဒီအခ်ိန္က နည္းပညာသစ္ေတြ အညြန္႔တလူလူ ထြက္ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး
အဲဒီနည္းပညာသစ္ေတြက ကမာၻႀကီးကို ပိုေသးငယ္ေအာင္၊ ပိုလြတ္လပ္ေအာင္၊
ပုိျမင္လြယ္ေစေအာင္၊ ပိုနီးကပ္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္။

The emergence of low-cost personal computers gave rise to a powerful
network that has transformed opportunities for learning and
communicating.

ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသာတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ကြန္ျပဴတာေတြ ေပၚထြက္လာျခင္းက
အင္အားေကာင္းတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကို ျဖစ္ေပၚလာေစတယ္။ အဲဒီဆက္သြယ္ေရးစနစ္က
သင္ၾကားေရးနဲ႔ အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္ေရးမွာ ႀကီးမားတဲ့အခြင့္အေရးေတြကို
ေပးခဲ့တယ္။

The magical thing about this network is not just that it collapses
distance and makes everyone your neighbor. It also dramatically
increases the number of brilliant minds we can have working together
on the same problem – and that scales up the rate of innovation to a
staggering degree.

အင္တာနက္ရဲ႕ထူးဆန္းမႈက အကြာအေဝးကိုခ်ဳံ႕ၿပီး လူတိုင္းနဲ႔သင္
အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္ေစရံုမက အေတြးအေခၚတူသူေတြကို တိုးပြါးေစၿပီး တစုတစည္းနဲ႔
ျပႆနာတစ္ခုကို အတူတကြ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ဖို႔၊ လုပ္ေဆာင္ဖို႔
အခြင့္အေရးေတြေပးခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ထီထြင္ဆန္းသစ္ဖို႔ကို ပိုျမန္ဆန္ေစသလို
တိုးတက္မႈႏႈန္းဟာလဲ အံ့ၾသစရာေကာင္းေအာင္ လွ်င္ျမန္ခဲ့တယ္။

At the same time, for every person in the world who has access to this
technology, five people don’t. That means many creative minds are left
out of this discussion -- smart people with practical intelligence and
relevant experience who don’t have the technology to hone their
talents or contribute their ideas to the world.

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကမာၻေပၚမွာ အင္တာနက္သံုးႏုိင္သူရဲ႕ႏႈန္းဟာ
ကမာၻ႔လူဦးေရရဲ႕ ေျခာက္ပံုတစ္ပံုသာ ရွိခဲ့တယ္။ ဒါဟာ
ထီထြင္ဆန္းသစ္ဥာဏ္ရွိသူေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေဆြးေႏြးပဲြထဲမွာ
မပါဝင္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိသူေတြ၊
အေတြ႔အႀကံဳရွိတဲ့ ထက္ျမက္သူေတြက နည္းပညာအခက္အခဲေၾကာင့္
သူတိုရဲ႕စြမ္းရည္နဲ႔ စဥ္းစားေတြးေခၚမႈေတြကို ကမာၻႀကီးနဲ႔
မမွ်ေဝႏိုင္ခဲ့ဘူး။

We need as many people as possible to have access to this technology,
because these advances are triggering a revolution in what human
beings can do for one another. They are making it possible not just
for national governments, but for universities, corporations, smaller
organizations, and even individuals to see problems, see approaches,
and measure the impact of their efforts to address the hunger,
poverty, and desperation George Marshall spoke of 60 years ago.

လူဦးေရေတြ ဒီထက္မက နည္းပညာသစ္ေတြကို အသံုးျပဳလာႏိုင္ေအာင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔
စြမ္းေဆာင္ရမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီနည္းပညာသစ္ေတြက
ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈတစ္ခုကို အေရာက္တြန္းပို႔ေပးၿပီး
လူသားအခ်င္းခ်င္းကူညီဖို႔ လံႈ႔ေဆာ္ႏုိင္ခဲ့လို႔ျဖစ္တယ္။
ႏိုင္ငံအစိုးရကိုသာမက တကၠသိုလ္၊ ကုမၸဏီ၊ ေသးငယ္တဲ့ အဖဲြ႔အစည္း၊
လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အထိ ျပႆနာရဲ႕ရင္းျမစ္ကို သိရွိႏိုင္ဖို႔၊
ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းကို ရွာေဖြႏိုင္ဖို႔၊ သူတို႔ရဲ႕ႀကိဳးပမ္းမႈကို
ခန္႔မွန္းႏိုင္ဖို႔ထိ နည္းပညာသစ္က ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေအာင္ ဖန္တီးေနပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္(၆ဝ)က George Marshall ေျပာခဲ့ဖူးတဲ့
ဆာေလာင္ငတ္မြတ္ျခင္း၊ ဆင္းရဲမဲြေတျခင္းနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္
ကင္းမဲ့ျခင္းေတြကို ေျပာင္းလဲဖို႔ျဖစ္တယ္။

Members of the Harvard Family: Here in the Yard is one of the great
collections of intellectual talent in the world.

ဟားဗတ္က လူဦးေရမ်ားတဲ့ မိသားစုဝင္တစ္စုပါ။ အခု ဒီေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ
ရွိေနသူေတြအားလံုးဟာ ကမာၻ႔အသိဥာဏ္ အရွိဆံုးသူေတြထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။

What for?

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မလဲ?

There is no question that the faculty, the alumni, the students, and
the benefactors of Harvard have used their power to improve the lives
of people here and around the world. But can we do more? Can Harvard
dedicate its intellect to improving the lives of people who will never
even hear its name?

ဟားဗတ္က ဆရာ ဆရာမေတြ၊ ေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြ၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြနဲ႔
အလွဴရွင္ေတြက သူတို႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းနဲ႔ ကမာၻတစ္ဝွမ္းကလူေတြကို
ေျပာင္းလဲတိုးတက္ေစခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေမးခြန္းထုတ္ေနစရာေတာင္ မလိုခဲ့ဘူး။
ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီထက္ပိုၿပီး ဘာဆက္လုပ္ႏိုင္ေသးလဲ?
ဟားဗတ္ကလူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အသိဥာဏ္ကို အသံုးျပဳၿပီး
"ဟားဗတ္"ဆိုတဲ့နာမည္ကိုေတာင္ မၾကားဖူးခဲ့တဲ့သူေတြကိုကူညီဖုိ႔
ရည္စူးႏိုင္ပါ့မလား?

Let me make a request of the deans and the professors – the
intellectual leaders here at Harvard: As you hire new faculty, award
tenure, review curriculum, and determine degree requirements, please
ask yourselves:

ပေရာ္ဖက္ဆာ၊ ပါေမာကၡေတြဆီက ကြၽန္ေတာ္တစ္ခု ေတာင္းဆိုပါရေစ - ခင္ဗ်ားတို႔က
ဟားဗတ္ရဲ႕ အသိဥာဏ္ရွိတဲ့ ဦးေဆာင္သူေတြျဖစ္တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔
ဆရာအသစ္ခန္႔ခ်ိန္၊ ရာထူးခ်ီးျမႇင့္ခံရခ်ိန္၊ သင္ရိုးညြန္းတန္းေတြ
ျပန္လည္သံုးသပ္ခ်ိန္နဲ႔ ဘဲြ႔တစ္ခုအတြက္ လိုအပ္တဲ့အရည္အခ်င္း
ဆံုးျဖတ္ခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေအာက္ကေမးခြန္းေတြ ေမးျမန္းၾကပါ။

Should our best minds be dedicated to solving our biggest problems?

ငါတို႔ရဲ႕ အထူးခြၽန္ဆံုးလူေတြက ငါတို႔ရဲ႕အႀကီးမားဆံုးေသာ
ျပႆနာေတြကိုေျဖရွင္းဖို႔ စေတးႏိုင္ပါ့မလား?

Should Harvard encourage its faculty to take on the world’s worst
inequities? Should Harvard students learn about the depth of global
poverty … the prevalence of world hunger … the scarcity of clean water
…the girls kept out of school … the children who die from diseases we
can cure?

ဟားဗတ္က သူ႔ရဲ႕ဆရာ၊ ဆရာမေတြကို ကမာၻေပၚကအဆိုးဝါးဆံုး မညီမွ်၊
မတရားမႈေတြကိုေျဖရွင္းဖို႔ ကူညီအားေပးခဲ့သလား? ဟားဗတ္က
ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြဟာ ကမာၻေပၚမွာရွိတဲ့ အဆိုးဝါးဆံုး
ဆင္းရဲျခင္းထဲကေန ဘာေတြသင္ယူႏိုင္ခဲ့သလဲ? ကမာၻ႔ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ၊
သန္႔ရွင္းေရ ရွားပါးမႈ၊ ေက်ာင္းေနခြင့္မရတဲ့ မိန္းမငယ္ေလးေတြ၊
ကုသလို႔ရတဲ့ေရာဂါနဲ႔ ေသေၾကၾကရတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြ.... ဒီထဲကေန
ဟားဗတ္ကေက်ာင္းသားေတြ ဘာမ်ားသင္ယူႏိုင္ခဲ့ၿပီလဲ?

Should the world’s most privileged people learn about the lives of the
world’s least privileged?

ကမာၻေပၚမွာ အခြင့္အေရးအရဆံုးသူေတြက ဆင္းရဲဒုကၡၾကားမွာ
ရွင္သန္ေနထိုင္ၾကတဲ့ အခြင့္အေရးနည္းသူေတြထံ ဘာမ်ားသင္ယူႏိုင္ခဲ့ၿပီလဲ?

These are not rhetorical questions – you will answer with your policies.

ဒီေမးခြန္းေတြက စကားလံုးေတြနဲ႔ေျဖရမဲ့ ေမးခြန္းေတြမဟုတ္ဘူး။ သင္တို႔ရဲ႕
ကိုယ္ပိုင္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေျဖရမဲ့ေမးခြန္းျဖစ္တယ္။

My mother, who was filled with pride the day I was admitted here –
never stopped pressing me to do more for others. A few days before my
wedding, she hosted a bridal event, at which she read aloud a letter
about marriage that she had written to Melinda. My mother was very ill
with cancer at the time, but she saw one more opportunity to deliver
her message, and at the close of the letter she said: "From those to
whom much is given, much is expected."

ကြၽန္ေတာ့္အေမက ကြၽန္ေတာ္ဟားဗတ္ဝင္ခြင့္ရတဲ့ေန႔မွာ အရမ္းဂုဏ္ယူခဲ့တယ္။
လူေတြကို ပိုၿပီးကူညီႏိုင္ဖို႔ ကြၽန္ေတာ့္ကို မျပတ္တုိက္တြန္းခဲ့တယ္။
ကြၽန္ေတာ္ မဂၤလာမေဆာင္ခင္ေရွ႕ရက္မွာ အေမက သတိုးသမီးကို
ကြၽန္ေတာ္တို႔အိမ္ဖိတ္ေခၚၿပီး အိမ္ဝင္အခမ္းအနားတစ္ခု က်င္းပခဲ့တယ္။
အဲဒီအခမ္းအနားမွာ အေမက Melindaအတြက္ေရးထားတဲ့ အိမ္ေထာင္မႈအေၾကာင္းကို
အသံျမင့္နဲ႔ ရြတ္ဆိုခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကြၽန္ေတာ့္အေမ ကင္ဆာေရာဂါ
အျပင္းအထန္ခံစားေနရတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ သူ႔ယံုၾကည္မႈကို
မိန္႔ျမြက္တဲ့ အခြင့္အေရးလို႔ သူထင္ခဲ့တယ္။ စာရဲ႕ေနာက္ဆံုးမွာ
သူဒီလိုေရးထားပါတယ္။ "ကူညီမႈေတြ အမ်ားအျပားလက္ခံရရွိသူေတြက
ကူညီမႈေတြရဖို႔ ပိုေမွ်ာ္လင့္ၾကတယ္"

When you consider what those of us here in this Yard have been given –
in talent, privilege, and opportunity – there is almost no limit to
what the world has a right to expect from us.

ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဒီေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိေနသူေတြ ဘာမ်ားေပးဆပ္ခဲ့ဖူးၿပီလဲ
စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ စြမ္းရည္၊ အခြင့္အေရး၊ အခြင့္အလမ္း - ဒီလိုဆိုရင္
ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ေပးဆပ္မႈကို ကမာၻေပၚကလူေတြမွာ အကန္႔အသတ္မရွိ
ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္တဲ့ အာဏာေတြရွိခဲ့ၾကတယ္။

In line with the promise of this age, I want to exhort each of the
graduates here to take on an issue – a complex problem, a deep
inequity, and become a specialist on it. If you make it the focus of
your career, that would be phenomenal. But you don’t have to do that
to make an impact. For a few hours every week, you can use the growing
power of the Internet to get informed, find others with the same
interests, see the barriers, and find ways to cut through them.

ဒီေန႔ေခတ္ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အတိုင္း
ယေန႔ဘဲြ႔ရေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္တစ္ခု
တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ခ်င္ပါတယ္။ ျပႆနာတစ္ရပ္ကို ခင္ဗ်ားတို႔ေရြးခ်ယ္ရမယ္။
ခက္ခဲရႈပ္ေထြးတဲ့ျပႆနာ၊ လူသားေတြရဲ႕ နက္ရႈိင္းတဲ့ မညီမွ်မႈျပႆနာကို
ေရြးခ်ယ္ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔က ဒီျပႆနာရဲ႕ အထူးျပဳေလ့လာသူေတြ
ျဖစ္ရမယ္။ တကယ္လို႔ ဒီျပႆနာကို ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း
အလုပ္အျဖစ္ထားႏိုင္ခဲ့ရင္ ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ လံုးဝထူးျခားသူေတြျဖစ္တယ္။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီအလုပ္အကိုင္ႀကီးေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ သြားလုပ္စရာမလိုဘူး။
အပတ္စဥ္တိုင္း နာရီအနည္းငယ္ အသံုးျပဳၿပီး အင္တာနက္ကတစ္ဆင့္ ခင္ဗ်ားတို႔
သတင္းအခ်က္အလက္ ရႏိုင္တယ္၊ စိတ္တူသူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြ ရႏိုင္တယ္၊
ျပႆနာအခက္အခဲကို သိႏိုင္တယ္၊ ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့နည္းေတြ ရွာေဖြႏိုင္တယ္။

Don’t let complexity stop you. Be activists. Take on the big
inequities. It will be one of the great experiences of your lives.

ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ကမာၻ႔ရႈပ္ေထြးမႈေၾကာင့္
မရပ္တန္႔ေစပါနဲ႔။ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူ ျဖစ္ပါေစ။ လူသားေတြရဲ႕
မညီမွ်မႈေတြကို ကိုယ့္တာဝန္တစ္ရပ္အေနနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းပါ။ ဒါဟာ
ခင္ဗ်ားဘဝမွာ အေရးပါတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳတစ္ခုအျဖစ္ ထင္က်န္ေနပါလိမ့္မယ္။

You graduates are coming of age in an amazing time. As you leave
Harvard, you have technology that members of my class never had. You
have awareness of global inequity, which we did not have. And with
that awareness, you likely also have an informed conscience that will
torment you if you abandon these people whose lives you could change
with very little effort. You have more than we had; you must start
sooner, and carry on longer.

ဒီေန႔မွာ ဘဲြ႔ရတဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြက ထူးဆန္းအံ့ၾသစရာေကာင္းတဲ့
ေခတ္မွာ ေနထုိင္ၾကသူေတြျဖစ္တယ္။ ဟားဗတ္ကေန ခင္ဗ်ားတို႔ထြက္သြားတဲ့အခ်ိန္
ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏွစ္က ေက်ာင္းသားေတြမွာ မရွိခဲ့ဖူးတဲ့ နည္းပညာေတြကို
ခင္ဗ်ားတို႔ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔တုန္းက မသိခဲ့တဲ့
ကမာၻႀကီးရဲ႕ မညီမွ်၊ မတရားမႈေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔သိနားလည္ခဲ့တယ္။
ဒီလိုနားလည္မႈေတြရွိၿပီးေနာက္ ကူညီသင့္တဲ့လူေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔မကူညီခဲ့ဘဲ
မ်က္ကြယ္ျပဳထားရင္ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕သိစိတ္က ခင္ဗ်ားတို႔ကို
ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္လိမ့္မယ္။ နည္းနည္းေလး ႀကိဳးစားအားထုတ္ရံုနဲ႔
သူတို႔ရဲ႕ဘဝကို ခင္ဗ်ားတို႔ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔မွာ
ကြၽန္ေတာ္တို႔ထက္ ျပည့္ဝတဲ့အင္အားေတြရွိၾကတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ အခ်ိန္ေစာၿပီး
စရပါမယ္။ ေရရွည္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ခင္ဗ်ားတို႔ ႀကံ့ႀကံ့ခံရမယ္။

Knowing what you know, how could you not?

ခင္ဗ်ားတို႔ သိထားတာေတြကို သိၿပီးတဲ့ေနာက္ ခင္ဗ်ားတို႔ ဘာေၾကာင့္
မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဦးမလဲ?

And I hope you will come back here to Harvard 30 years from now and
reflect on what you have done with your talent and your energy. I hope
you will judge yourselves not on your professional accomplishments
alone, but also on how well you have addressed the world’s deepest
inequities … on how well you treated people a world away who have
nothing in common with you but their humanity.

ေနာင္အႏွစ္(၃ဝ)မွာ ဟားဗတ္ကို ခင္ဗ်ားတို႔ျပန္လာၾကဦးမယ္လို႔
ကြၽန္ေတာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕စြမ္းရည္၊ အင္အားနဲ႔
လုပ္ခဲ့သမွ်ေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ျပန္ေျပာင္း ေအာင္းေမ့ၾကလိမ့္မယ္။
အဲဒီအခ်ိန္က်ရင္ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ခန္႔မွန္းေဝဖန္ခ်က္က
ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈေတြသာမက ဒီကမာၻႀကီးရဲ႕အလြန္တရာ မညီမွ်၊
မတရားမႈေတြကိုပါ ေျပာင္းလဲေအာင္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့တာေတြလည္း ပါမယ္။
ေနာက္ၿပီး ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ လူသားခ်င္းသာတူၿပီး အရာရာမွာ လံုးဝျခားနားတဲ့
ဟိုးအေဝးကလူေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔ ဘယ္လိုျပဳမႈဆက္ဆံခဲ့တယ္ဆိုတာလည္း
ပါလိမ့္မယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။

Good luck.

အားလံုး ကံေကာင္းပါေစ...